Merkez Bankası'nın faizi beklentilerin üzerinde artırma kararının ardından Türk Lirası Dolar karşısında gerilemiş ve Borsa İstanbul'un gösterge endekis BIST 100 yükselişe geçmişti.
Fakat piyasaların kapanmasının ardından Moody's'in 17 bankanın notunu düşürdüğünü açıklaması, Cuma sabahı TL'nin tekrar değer kaybetmesine ve borsanın düşmesine yol açtı.
Peki Moody's neden böyle bir karar aldı ve bu Türk finans sektörü için ne anlama geliyor?
Dünyanın önde gelen kuruluşlarından biri olan Moody's sadece ülkelerin değil reel sektör şirketlerinin ve bankaların da finansal güvenilirliği ve borçlarını geri ödeme kapasitesini ölçüyor ve buna göre notlar veriyor. Kuruluşların gelecekteki borçlanmalarında karşılarına çıkacak faiz oranlarında ise bu notlar etkili oluyor.
Bu nedenle Moody's'in bu kararı bankaların gelecekteki borçlanma maliyetlerini arttırma riski bulunuyor. Bankalar da borçlanma maliyetlerindeki artışı doğal olarak piyasaya sundukları kredilere yansıtıyor ve bu durumdan tüm ekonominin olumsuz etkileneceği anlamına geliyor.
Elbette bankalar sadece tek bir derecelendirme ajansı tarafından denetlenmiyor ve tek bir ajanstan gelen açıklamanın etkisi sınırlı oluyor. Asıl sorunsa diğer kuruluşların da notlarını düşürmesi durumunda karşımıza çıkıyor.
Notların kırılmasındaki neden makroekonomik gelişmeler
Moody's notların düşürülmesindeki gerekçeleri de açıkladı.
Yaptığı açıklamada söz konusu 17 bankayı negatif yönlü izlemeye aldığı 9 Mart'taki kararına atıfta bulunan Moody's o tarihten bu yana Türkiye'deki özellikle piyasa fonlaması açısından faaliyet ortamının kötüleştiğini belirtti. Yatırımcı güvenindeki gerilemenin de temelde makroekonomi politikalarının gidişatıyla ilgili artan belirsizlikten kaynaklandığı vurgulanan açıklamada ayrıca yılın ilk beş ayında bankaların döviz cinsi borçlanma maliyetlerinin arttığı ve bu dönemde Türk Lirası'nın da yüzde 24 oranında değer kaybettiği belirtildi.
Moody's sıkılaşan fonlama koşullarının bankaların önünde büyük bir sorun olduğunu çünkü önemli oranda (Mart ayındaki toplam fonlamalarının yaklaşık yarısı) kısa vadeli fonlamalara bağımlı olduğunu belirtti. Ajans bu durumun bankaların Makroekonomik görünümlerini düşürdüğünü açıkladı.
Bankaların notlarının kırılması haberine Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek sert tepki gösterdi. Bankaların sermaye yeterlilik oranı, takipteki krediler ve karlılıkları ile istatistikler paylaşan Şimşek finans sektörünün sağlam olduğunu belirtti.
Kredi notları izleme altında
Moody's ayrıca bu 17 bankanın yanına iki finans şirketini (Ekspo Faktoring, Optima Faktoring) de dahil ederek negatif izlemenin süreceğini açıkladı. Yani bu önümüzdeki aylarda yeni bir indirimin söz konusu olabileceği anlamına geliyor.
Kredi derecelendirme kuruluşu negatif izlemenin üç ana etkene odaklanacağını açıkladı.
Sorunlu krediler artabilir
Bunların ilki faaliyet ortamının daha da kötüleşmesi başlığı altında toplanmış durumda. Moody's Türk lirasındaki değer kaybıyla birlikte döviz cinsi borçlarını 'hedge' etmemiş olan ve kredilerini geri ödemekte zorlanan şirketlerin sorunlu kredilerde artışa yol açabileceğini vurguladı.
Ajans ayrıca Türkiye'nin 2017'deki kredi destekli hızlı büyümesinin ardından 2018 (%2,5) ve 2019 (%2) yıllarına dair büyüme tahminini düşürdüğünü ve enflasyon beklentisini de (%16) yükselttiğini hatırlatarak bunun bankaların finansal performansları üzerinde baskı oluşturabileceğini belirtti.
Yabancı sermaye desteği kritik
Yabancı sermayeli bankaların şimdilik bağlı bulundukları şirketlerden gördükleri desteğin olumlu olduğunu vurgulayan Moody's önümüzdeki aylarda faaliyet ortamında görülen kötüleşmenin çatı şirketlerin destek verme isteğini azaltıp azaltmayacağını izleyeceklerini açıkladı.
Devlet desteğinin sürdürülebilirliği
Moody's son olarak muhtemel bir not indiriminde devletin bankalara sağladığı desteği sürdürme kapasitesinde yaşanacak zayıflamanın etkili olabileceğini açıkladı. Ajans bu durumdan kamu bankaları ve sistemik önem arz eden bankaların etkileneceğini vurguladı.
Reel sektör şirketleri de negatif izlemede
Moody's 6 Haziran'da da 11 finans dışı şirketin kredi notlarını olası bir indirim için izlemeye alındığını duyurdu. Ajans izlemede şirketlerin genel ekonomik ortamdaki olumsuz gelişmelere dayanıklılığının değerlendirileceği ifade edildi.
İzlemeye alınan şirketler:
• Anadolu Efes
• Coca-Cola İçecek
• Doğuş Holding
• Erdemir Ereğli Demir ve Çelik Fabrikaları
• Koç Holding
• Ordu Yardımlaşma Kurumu (OYAK)
• Rönesans Gayrimenkul Yatırım
• Turkcell İletişim Hizmetleri
• Türk Hava Yolları
• Türkiye Petrol Rafinerileri (TÜPRAŞ)
• Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları (Sişecam)
(Euronews)