Cumhurbaşkanı Erdoğan açıkladı, tartışmalar sürüyor.
TL'deki değer kaybını engellemek ve dövize olan talebin önüne geçmek için dövize endeksli mevduat diyen var, 70'lerin dövize çevrilebilir mevduatı diyen var, kur garantili TL mevduat olarak özetleyen var.
Bu sistemin 2018 yılında yaşanan Rahip Brunson krizi olarak da anılan kur şoku sonrası çalışılıp, rafa kaldırılmış bu sisteme geçen aylarda da Lütfi Elvan itiraz etmiş.
Kur garantili mevduat'ın riskleri ve sonuçlarını Barış Soydan yazdı.
'TL'ye kur garantisi sistemi 2018 yılında Rahip Brunson Krizi'nin sonrasında ekonomi yönetimi tarafından çalışılmış ama sakıncaları nedeniyle cesaret edilememişti' diye Barış Soydan şöyle devam etti:
O dönemde dolardaki tırmanışı kontrol altına almak için çeşitli politika seçenekleri gözden geçirildi ve bunlar arasında uygulanabilir olanları içeren bir tedbir seti çalışıldı.
Kaynaklarımdan öğrendiğime göre dün açıklanan TL'ye kur garantisi sistemi de masaya getirilen alternatifler arasındaydı. Ama bu sistemin 'önemli riskler içerdiği' kanaatine varılmıştı.
5 Risk Var
'Uygulama daraltılarak belli miktarda/yüksek montanlı mevduat için veya belli vadeler için (6 ay ve üzeri gibi) uygulanması seçeneği çalışıldı' diye açıklayan Soydan 5 risk şöyle sıraladı:
Al-satlarla elde edilecek kâr, dönem sonunda gerçekleşecek kur farkı ilave getirisinden çoğu zaman yüksek olabilir.
Bir kere bu uygulama hayata geçirilirse sona erdirilmesi kolay olmaz.
TL mevduat sahiplerinin tamamı bu hakkı talep eder.
Mevduat sahipleri uzun vade için bu riski almak istemez.
Kur dalgalanmalarında faydalanmak için sadece kısa vade tutabilirler.
Lütfi Elvan itiraz etmiş!
Riskler nedeniyle 2018 yılında çalışılan bu politika rafa kaldırıldı, bunun yerine Merkez Bankası 'kitapta' yazanı yapıp 625 puanlık kallavi bir faiz artırımına gitti. Dolar yatıştı, TL mevduata kur garantisi gibi olağanüstü önlemlere gerek kalmadı.
2018 yılında sakıncalı görülerek rafa kaldırılan seçenek bu yıl raftan indirilerek eski Hazine ve Maliye bakanı Lütfi Elvan'a sunuldu.
Bazı Cumhurbaşkanlığı danışmanlarının ısrarla desteklediği bu öneriye Lütfi Elvan, sakıncaları sebebiyle karşı çıktı. Sistemin kontrolden çıkması hainde ve/veya olası bir büyük kur şokunda kamu maliyesinin ağır darbe yiyeceğini, bunu sonucunda ülke risk priminin iyice artarak kur şokunu daha da derinleştireceğini anlattı.
Elvan ayrıca bu uygulamanın toplumun bazı kesimlerinden diğerine (yani birikim sahipleri veya üst gelir grubu) servet transferi anlamına geleceğini de ifade etti.
Risklerin alınmasına sebep: Erken seçim var!
Peki 2018'de içerdiği büyük sakıncalar nedeniyle rafa kaldırılan, eski Hazine ve Maliye Bakanı Lütfi Elvan2ın raftan indirilmesine itiraz ettiği konuşulan TL mevduata kur garantisi sisteminin apar topar uygulamaya sokulması ne anlama geliyor?
İki olasılık var:
Kurda 18 TL seviyesinin aşılmasının getireceği sonuçlar karşısında pes edildi ve aylardı gündemde olduğu halde cesaret edilemeyen uygulama devreye alındı.
Ufukta bir erken seçim var, o yüzden her türlü risk göze alınıyor.