Suriye sınırında Türk savaş uçakları tarafından düşürülen Rus uçağının düşürülmeden önce Türk pilotların uyarı yaptığı öğrenildi.
Askeri kaynaklardan edinilen bilgiye göre Türk pilotlar, Rus uçağına "Türk Hava Kuvvetleri konuşuyor. Türk Hava sahasına yaklaşıyorsunuz. Rotanızı acilen güneye değiştirin. (The unknown air traffic position to humaynim 020 Radial 26 Miles.. This is Turkish Air Force speaking on guard you are aproaching Turkish Air Space change your heading south immediately)" uyarısında bulundu.
Suriye’deki esad rejimine destek vermek için bu ülkedeki askeri faaliyetlerini artıran Rusya’nın yaptığı sınır ihlalleri yeni bir krize neden oldu. Suriye sınırında Türkiye sınırını ihlal eden Rusya Hava Kuvvetleri’ne ait bir adet Su-24 tipi savaş jeti, iki F-16 savaş jeti tarafından düşürüldü. Genelkurmay Başkanlığı’ndan yapılan açıklamada, uçağın 5 dakika içinde 10 kez ikaz ikaz edildiği, ilk ikazdan sonra 1 dakika beklenerek 9 kez daha ikazda bulunulduğu ancak ikaza rağmen 30-35 saniye kadar sınır ihlali yaptığı gerekçesiyle angajman kuralları çerçevesinde düşürüldüğü açıklandı. Açıklamada, “24 Kasım tarihinde 09.20 civarında Hatay Yayladağı bölgesinde Türk hava sahasını ihlal eden milliyeti bilinmeyen bir uçak defalarca (5 dakika içerisinde 10 kez) ikaz edilmesine rağmen Türk hava sahasını ihlal etmiştir. Söz konusu uçağa angajman kuralları çerçevesinde 24 Kasım 2015 saat 09.24’te bölgede hava devriye görevinde bulunan iki F-16 uçağımız tarafından müdahalede bulunulmuştur” denildi.
5 dakika süren uyarı
Alınan bilgiye göre, iki Rus jeti Lazkiye’deki Humeynim Üssü’nden havalandıktan sonra Türk hava sahasına yöneldi. Rus uçakları 16 mil kala Türk Hava Kuvvetleri’ne bağlı uçak tarafından uyarıldı. Rus uçağına, “Tanımlanamayan hava trafik konumunda Humaynim’e 0.20 radyal ve 26 mil. Uyarı kanalından konuşan Türk Hava Kuvvetleri. Türk hava sahasına yaklaşıyorsunuz. İstikametinizi acilen güneye çevirin” uyarısı yapıldı. Uyarıyı dinlemeyen iki uçağın yeniden uyarılması için 1 dakika beklendi. Uluslararası kurallara göre 10 mil kala uyarılması gerekirken 16 mil kala uyarılan uçakların, 1 dakikalık sürede geri dönmesi gerekiyordu. Bu süre sonunda Rus uçaklarına 9 kez daha aynı ikaz gönderildi. 5 dakika süren uyarılara rağmen hava sahasını 30-35 saniye kadar ihlal eden iki uçaktan arkada olanı füzeyle vuruldu. Diğer uçağın “iyi niyet göstergesi” olarak vurulmadığı kaydedildi.
Ankara teyakkuza geçti
Lazkiye’deki Humaynim Üssü’nden kalktığı belirlenen uçakların Rus uçağı olduğunun ise vurulduğu aşamada bilinmediği kaydedildi. NTV’nin haberine göre düşürülen uçaktaki iki pilottan birinin öldüğü bilgisi Ankara trafından teyit edildi. Milli İstihbarat Teşkilatı’nın (MİT), pilotların bulunup Rusya’ya teslim edilmesi için çalıştığı kaydedildi. Görüntüleri yayınlanan ölü pilotun ise Rusya’ya ait dün Suriye’de düşen helikopterin pilotu olduğu ifade edildi.
Olayın ardından Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Başbakan Ahmet Davutoğlu ile askeri yetkililer ile Dışişleri Bakanlığı teyakkuza geçti. Genelkurmay Karargâhı’na savaş jetinin ihlali ve Türk unsurlarının müdahalesine yönelik iletilen bilgiler Çankaya Köşkü ve Cumhurbaşkanlığı Külliyesi ile paylaşıldı. Erdoğan, akşam saatlerinde güvenlik zirvesini topladı.
İlk ihlal 3 Ekim’de
Esad rejimine bir süredir destek vermek amacıyla Suriye’de bulunan Rus savaş unsurları, ilk olarak 3 Ekim Cumartesi günü Hatay sınırında Türk hava sahasını ihlal etti. 500 metre derinlikte Türk hava sahasında iki dakika kalan Rus savaş uçağı, iki Türk jetinin karşılık pozisyonu alması ve uyarması üzerine süratle Suriye’ye döndü. Bir başka MİG29 savaş jeti ise 4 Ekim günü Türk uçaklarına karşı radar kilitledi. 16 Ekim günü ise Türk hava sahasını ihlal eden ve milliyeti belirlenemeyen bir insansız hava aracı düşürüldü.
5 kez görüşüldü
3 Ekim’deki görüşmenin ardından 5 Ekim ve 6 Ekim’de Rusya’nın Ankara Büyükelçiliği Savunma Ataşesi, Genelkurmay Karargahı’nda gelerek ikaz edilmişti. 7 Ekim’de Rusya’nın Ankara Büyükelçiliği Siyasi Müsteşar Vekili Alexander Kantemirov, Genelkurmay Karargâhı’na çağrılmış, 15 Ekim günü ise kişilik Rusya heyeti, Genelkurmay Karargâhı’na gelmişti. Kaynaklar, Rus uçaklarının hava sahasının ihlalleri konusunun gündeme geldiğini, angajman kuralları uygulanacağı konusunda Rusya’nın ikaz edildiğine dikkat çekti.
1974’ten beri envanterde
1974’te Rus Hava Kuvvetleri envanterine dahil olan Su-24 tipi savaş jetleri, Rusya’nın dışında halen Suriye, Ukrayna, Sudan, Cezayir ve İran Hava Kuvvetleri tarafından kullanılıyor. İki pilotla uçan Su-24 tipi savaş jetlerinin, uzunluğu 22,67 metre, yüksekliği 6,19 metre, kanat açıklığı 17,63 metre, ağırlığı 35,910 kilogram olarak kayıtlara geçiyor.