TÜİK, yıllık bazda tüketici enflasyonunu 21,1, üretici enflasyonunu ise 54,6 olarak açıkladı. Ancak TÜİK verilerinden öne çıkan bazı detaylar da dikkat çekti. TÜİK'e göre, yılbaşından bu yana dizel otomobil fiyatı sadece yüzde 16,7 oranında arttı, kaşar peynir fiyatları ise dört aydır azalıyor.
ENFLASYON NASIL HESAPLANIYOR?
Türkiye'de birçok temel gıda maddesine yılbaşından bu yana ciddi oranda zamlar gelirken ve zam haberlerinin ardı arkası kesilmezken TÜİK'in açıkladığı yüzde 21,31'lik yıllık enflasyon tartışma yaratıyor. TÜİK, yüzde 21,31'lik enflasyonu hesaplarken bir ürün sepeti oluşturuyor. Bu sepette bulunan 415 ürünün fiyatı ay boyunca denetlenerek artış veya azalışlar kontrol ediliyor. Her yıl bazı ürünler sepetten çıkarılırken bazı ürünler ise ekleniyor.
Enflasyon hesaplamasında ayrıca gruplara göre ağırlık sistemi kullanılıyor. Ürünler gıda ve alkolsüz içecekler, haberleşme, konut, alkollü ürünler ve tütün gibi belli gruplara ayrılarak, bu gruplara belli yüzdelerde ağırlık veriliyor. Ürün grubunun ağırlığı arttıkça enflasyona etkisi de artıyor.
Bir başka deyişle, fiyatı artmayan bir ürünün ağırlığını artırıp, yüksek fiyat artışı yaşanan bir ürünün ağırlığını düşürerek enflasyon rakamlarını olduğundan düşük göstermek mümkün.
TEMEL GIDA MADDELERİ 2015'TE EKLENDİ
TÜİK'in enflasyonu hesaplarken kullandığı ürün sepeti uzun yıllardır enflasyon tartışmalarının odak noktalarından biri olmuştu. Öyle ki kurum, 2015'e kadar doğrudan sofralara giren peynir, zeytin, şeker, yumurta, çiçek yağı, zeytinyağı, makarna ve ekmek gibi hiçbir ürünü enflasyon hesabına dahil etmiyordu.
Yoğun eleştirilerin ardından bu ürünlerden bazıları sepete girse de TÜİK'in hesabının yine pazardaki fiyat artışlarının gerisinde kaldığı anlaşılıyor.