Rus ajansları dün öğle saatlerinde “flaş” kaydıyla bir haber geçti: Ruben Vardanyan, Azerbaycan sınır güçleri tarafından gözaltına alınmış ve elleri kelepçeli olarak Bakü’ye sevk edilmişti.
TürkRus'ta yer alan habere göre, “Forbes listesindeki Moskovalı bir milyarderken Rusya vatandaşlığından çıkıp tam bir yıl önce Ermeni işgali altındaki memleketi, Azerbaycan toprağı Dağlık Karabağ’a yerleşen, burada tanınmamış yönetimin ‘devlet bakanı’ olarak atanan bir Ermenistan vatandaşı” olarak vitrindeydi.
Azerbaycan bölgede zafer kazanarak topraklarını geri almaya başladıktan sonra, Bakü’nün dayatması sonucu “devlet bakanı” sıfatını bırakmış, ama “direnişçi” olarak Dağlık Karabağ’da kalmaya devam etmişti. Ta ki, Azerbaycan yeni bir operasyonla bölgenin tamamında kontrolü ele alana ve on binlerce Karabağ Ermenisi evlerini terk ederek Ermenistan topraklarına sığınmaya başlayana kadar.
55 yaşındaki Ruben Vardaryan da, sınırı geçerek Erivan’a ulaşmaya çalışırken Azeri güçlerince durduruldu, gözaltına alındı ve yargılanması beklenen Bakü’ye yollandı.
16 yıl öncesine dönelim:
Ruben Vardanyan henüz 39 yaşında, Moskova’daki en başarılı yatırım bankalarından Troika Dialog’un sahibiydi. Başkan Putin’in Rusya’da “oligarklar” olarak adlandırılan, iş dünyasının önde gelen isimleriyle yaptığı çok özel toplantılara davet edilecek kadar önemli bir isimdi.
İşte 2007’de Ruben Vardanyan, Türkiye’de de bir anda manşetlere çıkan bir isim olmuştu. Çünkü Türkiye Cumhuriyeti tarihinin en büyük özelleştirme ihalelerinden birini, onun da büyük ortaklardan biri olarak bulunduğu konsorsiyum kazanmıştı.
5 Temmuz 2007’de Türk basınına yansıyan haberlerden aktaralım:
“Petkim 2,05 milyar dolara özelleştirildi.
Petkim'in yüzde 51'lik kamu hissesinin blok satışına ilişkin özelleştirme ihalesine en yüksek teklifi 2 milyar 50 milyon dolar ile TransCentral Asia Petrochemical Ortak Girişim Grubu (OGG) verdi.
İhaleye, Carmel-Limak Ortak Girişim Grubu (OGG), Trans Central Asia Petrochemical OGG, Zorlu Holding A.Ş., Hokan Chemicals OGG, Çalık-IOCL OGG, Naksan- Torunlar- Toray- Kiler OGG, Fırat Plastik A.Ş. ve Socar & Turcas- Injaz OGG katıldı.
İhale yarışında Socar Turcas ve Trans-Asia arasında çekişme yaşanırken, Rus ve Kazak ortaklı grubun ihale süresince mola almaması dikkat çekti. İhaleyi kazanan şirket açıklama için basın mensuplarından süre isterken, grubun orijini hakkındaki soruları yanıtsız bırakmaları dikkat çekti. Kısa bir süre sonra yapılan açıklamada da birçok soru yanıtsız kaldı. Gerek ihaleyi kazanan grubun gerekse Özelleştirme İdaresi yetkililerinin bu konudaki tavrı eleştirilere neden oldu.” (ANKA)
“Petkim’i alan şirket Kazak değil ABD’li, baş finansör Ermeni
Petrokimya Holding AŞ'nin (Petkim ) yüzde 51 oranındaki hissesine dün düzenlenen ihalede 2 milyar 50 milyon dolar ile en yüksek teklifi veren Rus ve Kazak ortaklığı TransCentralAsia Petrochemical Holding Ortak Girişim Grubu 'nun arkasında kimler olduğu konusu soru işaretlerine neden oldu. Konsorsiyuma danışmanlık yapan Recai Ulusoy, Rus portföy yatırım şirketinin Investment Troika Dialog, stratejik yatırımcıların ise Caspi Neft ve Investment Industrial Group Eurasia olduğunu bildirdi. Konsorsiyum ortaklarından Troika Dialog, Rusya'nın en büyük yatırım bankası olarak biliniyor. 1991 yılında kurulan bankanın başında Ermeni asıllı işadamı Ruben Vardanyan var. Aralarında uluslararası denetim ve danışmanlık firması Ernst&Young'ın da bulunduğu birçok kuruluş tarafından "Rusya'da yılın yatırımcısı" seçilen Vardanian, Troika Dialog'un yüzde 65'ine sahip. Kalan hisselerin ise 70 ortak arasında paylaştırıldığı biliniyor.
1992 yılında Moskova Devlet Üniversitesi Ekonomi Fakültesi'nden mezun olan genç işadamı İtalya'da master eğitimi aldıktan sonra yatırım bankası Merrill Lynch'in Gelişen Piyasalar Eğitim Programı ve Harvard Business School tarafından açılan kurs programlarını da tamamladı. Troika'da kurulduğu yıl olan 1991'de henüz 22 yaşındayken çalışmaya başlayan Vardanyan, 10 yıl sonra CEO koltuğunda oturdu. 2001 yılında Troika, Sovyet döneminde oldukça güçlü olan ancak unutulmuş sigortacılık devi Rosgostrakh'ı satın alarak ilk sıçramayı gerçekleştirdi” 6 Temmuz 2007, Hürriyet
İşte konsorsiyumun arkasında “Ermeni diasporasının paralarını yöneten Ruben Vardanyan’ın olduğu” yorumları Türk medyasında geniş yer bulduktan sonra, ihale sessiz bir şekilde iptal edilmiş ve daha sonra ihalede ikinci en yüksek teklifi veren Socar-Turcas-Injaz Ortak Girişim Grubu ile sözleşme imzalanmıştı. Petkim’in sahibi artık Azerbaycan’ın devlet petrol şirketi SOCAR olmuştu.
İşte 16 yıl önce Türkiye’nin en büyük sanayi kuruluşlarından birinin büyük ortağı olmak üzereyken Petkim’i Azerbaycan’a kaptıran Vardanyan, yıllar sonra “Dağlık Karabağ davası” uğruna Rusya’yı terk edip Rus pasaportunu iade etti.
2021’de 1 miyar dolar olan servetiyle Rusya’nın en zengin 116. ismiydi.
Çok değil bir yıl sonra bu kez “uluslararası hukuka göre Azerbaycan’ın toprağı olan Karabağ’a yasa dışı yollardan girerek, Azeri devletini devirmeye yönelik silahlı kalkışmanın liderlerinden biri olarak faaliyet göstermek” başta olmak üzere, pek çok suçtan yargılanma riskiyle Azerbaycan’da gözaltına alındı. Elleri kelepçeli Bakü’ye yollandı.