İstatistik Kurumu’nun rakamlarına göre; her 10 kişiden 3’ü kayıt dışı çalışıyor.
Bunun yanında ‘gizli kayıt dışılık’ olarak tanımlanan maaşı saklama ve asgari ücretten bildirme hilesi aynen devam ediyor. Mesleki kod uygulaması da buna çözüm olmadı.
KOD DA FAYDA ETMİYOR
Meslek koduyla kişi hangi işi yapıyorsa SGK’ya öyle bildiriliyor. O mesleğe uygun prime esas kazanç belirleniyor. Ancak işverenin yanlış kod beyanıyla düşük ücret gösterdiği ve bu konuda şikayetlerin olduğu aşikar. İşveren bunu, Sosyal Güvenlik Kurumu’na (SGK) bildirdiği ücreti bankadan, maaşın geri kalanını ise elden vermek suretiyle gerçekleştiriyor.
EMSAL KARAR
Konu ile ilgili yaşanan bir olay üzerinden Yargıtay, emsal karar verdi. İmalathanede çalışan bir pres işçisi, düşük gösterilen haklarını alabilmek için yerel mahkemeye başvurdu. Davacı, kıdem ve ihbar tazminatı ile fazla mesai ücreti, yıllık izin ücreti ve ücret alacaklarının ödetilmesini istedi. Süreç içinde davacı avukatı konuyu temyize götürdü.
OLAĞAN AKIŞA AYKIRI
Yargıtay 9’uncu Hukuk Dairesi, “SGK kayıtlarına itibar edilerek davacının asgari ücretle çalıştığı kabul edilmiş ise de işyerinde pres operatörü olarak çalışan davacı, 6.5 yıllık kıdeme sahip. Vasıflı ve kıdem sahibi işçinin, bu ücretle çalıştığının kabulü, hayatın olağan akışına aykırı” dedi. Kararda, ücretin aynı işi yapan işçi ücretiyle karşılaştırılarak, bütün hakların buna göre hesaplanması istendi.
ATILIRIM ENDİŞESİ
İş kaybetme endişesiyle çalışırken dile getirilemeyen düşük ücretler, emeklilik hayallerini de yıkıyor. İşveren vergi ve prim avantajı sağlarken, örneğin; uzun yıllar asgari ücretten gösterilen işçinin emekli maaşı, rapor parası, kıdem ve ihbar tazminatı, işsizlik parası, iş göremezlik ödeneği ve kadınsa doğum parası düşük oluyor.
DELİLLERİ SAKLAYIN
Elinizde daha yüksek ücret aldığınıza dair makbuz, resmi yazı, banka yazısı gibi sonradan düzenlenebilir nitelikte olmayan belgeler varsa, SGK müfettişleri hatanın düzeltilmesini sağlayabilir. Aksi durumda hak, İş Mahkemesi’nden aranacak. İş Mahkemesi, açacağınız ücret tespiti ve ücret alacaklarınızın tahsili konulu davada şahitleri ve diğer delilleri inceler.
(Posta)