İnternetin 30. doğum gününe ulaştığımızda, tarihine, donanım temellerinden bugün gördüğümüz 5 milyar kişilik ağa kadar tarihini yansıtıyoruz.
Daha sonra bu sisteme dünyanın farklı yerlerinde olup CERN ile çalışan bilim insanları ve üniversiteler bağlandı. Son olarak da sistem halka açıldı ve bağlı olan herkesin arasında veri paylaşımı yapabileceği bir dev bir ağa dönüştü. Bugün bu ağa 'internet' diyoruz.
Merkezi olmayan bir bilgi yönetim sistemi vizyonu ile ağın ilk kodlarını ve kurallarını yazan Tim Berners Lee, interneti icat etmiş oldu ve tüm insanlığın geleceğini geri dönüşü olmayacak şekilde değiştirdi.
Dünyayı değiştiren 4 yıl
Bilgisayarları birbirine bağlayan benzeri sistemlerin daha ilkel versiyonları özellikle askeri alanlarda mevcuttu ancak Lee'nin 1989'da yazdığı kodlar web sayfalarının oluşturulmasına ve bir tarayıcı ile tüm bu sayfalara ulaşılmasına imkan tanıdı.
Tim Burners Lee ve internetin kodlarını yazdığı bilgisayarı
1990 yılında Belçikalı bilim insanı Robert Cailiau Lee'nin ekibine katılarak HTML (Hypertext Markup Language) standardını oluşturdu.
İkili birlikte HTTP (Hypertext Transfer Protocol) ve URL (Uniform Resource Locators) protokollerini yazdı. BU şekilde web adresleri ve hiperlink yaratmanın önü açıldı. 1990 yılında CERN'in ilk web tarayıcısı hizmete girdi.
1991 yılında ilk kez CERN dışında çalışan görevlilerce kullanılmaya başlanan sistem daha sonra 1993 yılında halkın kullanımına açılmasıyla süratle büyüdü.
'İnterneti sahtekarlar ve troller ele geçirdi'
Lee'nin 'World Wide Web' yani 'Dünya Çapında Ağ' adını verdiği bu sisteme ilişkin bugün "Malesef sahtekarlar tarafından ele geçirildi" diyor ve kurtarılması için 'Save the web' (Ağı kurtarın) isimli bir kampanya yürütüyor. Lee'nin ekibinde çalışanlardan teknisyen Francois Fluckiger, "Kendimize sormak zorundayız; acaba tamamen kontrol dışı bir canavar mı yarattık?" diye hayıflanıyor.
Lee'nin kampanyası çerçevesinde internet için 'Ağda yeni sözleşme' adı altında temel haklar, kişisel bilgilerin korunması, güvenlik, dezenformasyon, kutuplaşmaya neden olan içerikler ve daha pek çok alanda yeni düzenlemeler oluşturulması isteniyor.
New York Times'a yazdığı bir yazıda Lee internetin sahtekarlar, düzenbazlar ve troller tarafından ele geçirildiğini ve dünyanın her yerinde toplumları manipüle etmek için kullanıldığını ifade ediyor. Lee yazısında karanlık web, siber suçlar, sahte haberler ve kişisel veri hırsızlığının 21.yy için ciddi tehlike oluşturduğunu kaydediyor.
İnternetin fikri hakları kimde?
Halka açılmadan bir yıl önce 1994'te teknisyen Fluckinger son derece önemli bir hamle yaparak aynı kodlara sahip ikinci bir ağ oluşturdu fakat bunu açık kaynak kodlu olarak halka açtı. Orijinal ilk ağ ise fikri haklarının korunabilmesi için CERN'de kaldı.
1995 yılında orijinal ağın kodlarına ilişkin bu haklar Lee tarafından Massachusets Teknoloji Enstitüsü'nde kurulan W3C adlı bir konsorsiyuma devredildi. İnternetin fikri hakları bugün hala bu konsorsiyuma aittir.
İNTERNET NEDİR?
İnternet, birbirine bağlı devasa bir bilgisayar ağıdır, ancak teknolojiyi, bilgiyi birbirine bağlayan ve herkesin erişebileceği bir şey haline getiren dünya çapında bir ağdı. Temelde, dünya çapında web bu bilgisayar ağında bulunan bir web sayfaları koleksiyonudur - tarayıcınız interneti dünya çapında internete erişmek için kullanır.
Dünya çapındaki ağ 1989 yılında Sir Tim Berners-Lee tarafından icat edildi - aslında bilim adamlarının deneylerinden elde ettiği verileri kolayca paylaşması için yeni bir yol bulmaya çalışıyordu. Köprü metni (bilgisayar ekranında görüntülenen ve okuyucunun hemen erişebileceği başka bir metne bağlanan metin) ve internet zaten var, ancak hiç kimse bir belgeyi doğrudan diğerine bağlamak için interneti kullanmanın bir yolunu düşünmedi.
Berners-Lee, İsviçre’deki Avrupa Nükleer Araştırma Örgütü CERN’de çalışırken, dünya çapında bir ağ kurdu. Kısa süre sonra, bilim adamlarının bilgiyi paylaşmaları için bir ağın ötesine geçerek, bilgiyi paylaşmak, iletişim kurmak ve işbirliği yapmak için evrensel ve özgür bir 'bilgi alanı' olmasını istedi. CERN'de dünya çapındaki web'deki çalışmalarının burada nasıl başladığı hakkında daha fazla bilgi edinebilirsiniz .
Dünya çapında ağı oluşturan üç ana bileşen vardır. Bir belge bulmak için adresleme şeması olan URL (tek tip kaynak konumlandırıcı); Bilgisayarları birbirine bağlayan HTTP (köprü metni aktarım protokolü); ve köprü metni bağlantıları içeren sayfaları biçimlendiren HTML (köprü metni biçimlendirme dili).
Berners-Lee ayrıca dünyanın ilk web tarayıcısını ve web sunucusunu yaptı. 1990'lı yıllarda web tarayıcılarının sayısı hızlı bir şekilde çoğalıyor ve bir dolu yük daha fazla web tabanlı teknoloji filizlenmeye başladı. Dünya çapında webin kuruluşundan bu yana nasıl geliştiğini anlamak için aşağıdaki videoyu izleyin:
Dünya çapında ağ, interneti sadece bilim insanlarına değil, herkese açtı. Dünyayı, insanların bilgi almalarını, paylaşmalarını ve iletişim kurmalarını kolaylaştıracak şekilde bağladı. O zamandan beri insanların sosyal ağ siteleri, bloglar, video paylaşımı ve daha pek çok şeyle çalışmalarını ve düşüncelerini paylaşmalarına izin verdi.