O koku, o yoğun tat, o canlandırıcı etki! Kahve, dünya çapında birçok insan için adeta bir yaşam iksiri. Dünya nüfusunun yaklaşık yüzde 70'i düzenli olarak kahve tüketiyor. Kahvenin sağlığa olumlu etkileri de sanılandan çok daha fazla.
ABD'deki Harvard Üniversitesi'nin yeni bir araştırmasına göre, düzenli kahve tüketimi kadınlarda sağlıklı yaşlanmayı destekliyor: Günde 2,5 fincana kadar kahve tüketiminin, özellikle orta yaş grubundaki kadınlarda kalp-damar hastalıkları riskini düşürdüğü ve Tip 2 diyabeti önlemede etkin bir rol oynadığı belirtiliyor. Yeni veriler, Amerikan Beslenme Derneği'nin Orlando'daki yıllık toplantısında sunuldu.
Araştırmada, yaklaşık 47 bin kadının son 30 yıla ait verileri analiz edildi. Çalışmanın temeli, 1984'ten bu yana beslenme ve sağlık verilerinin toplandığı Nurses' Health Study (Hemşirelerin Sağlık Araştırması) adlı uzun soluklu çalışmaya dayanıyor; kafein tüketimi de buna dahil.
"Sağlıklı yaşlanma" ciddi kronik hastalıklar ile fiziksel, ruhsal ve bilişsel kısıtlamalar olmaksızın, 70 yaş ve üzeri bir yaşam sürebilmek olarak tanımlanıyor.
Kola ve enerji içeceklerine dikkat!
Kafein, beyindeki adenozin reseptörlerini bloke ettiği için uyarıcı etki yapıyor. Bu reseptörler normalde yorgunluk hissini düzenliyor. Engellendiklerinde sinir hücreleri daha aktif çalışabiliyor, kişi daha zinde hissediyor ve düşünme kapasitesi artıyor. Ayrıca kafein, kendimizi iyi hissettiren bir nörotransmitter (sinir hücreleri arasında iletişimi sağlayan kimyasal madde) olan dopaminin salımını artırıyor.
Enerji içeceklerderindeki kafein, kahvedekiyle aynı sağlıklı etkiye sahip değilFotoğraf: NDR
Ancak Harvard araştırmasına göre, kola ya da enerji içecekleri gibi diğer kafein kaynaklarının, yaşlanma süreci üzerinde olumlu bir etkisi bulunmuyor. Hatta bu içeceklerden, günde yalnızca bir bardak tüketmek bile sağlıklı yaşlanma ihtimalini yüzde 19 oranında azaltabiliyor.
Ayrıca kafeinsiz kahve ya da çay tüketiminin de kahve kadar olumlu etkiler göstermediği vurgulanıyor. Araştırmayı yöneten Dr. Sara Mahdavi şöyle diyor: "Sonuçlar, çay ya da kafeinsiz kahvenin aksine, kafeinli kahvenin yaşlanma sürecini benzersiz şekilde destekleyerek zihinsel ve fiziksel işlevlerin korunmasına katkı sağlayabileceğini gösteriyor."
Neden-sonuç ilişkisi ne kadar net?
Harvard araştırmacılarını da meşgul eden konu, nedensellik ile korelasyon (iki değişkenin birbiriyle istatistiksel ilişkisi) arasındaki fark: Kadınlar, düzenli kahve içtikleri için mi daha iyi yaşlanıyor? Yoksa kahve içmenin yanı sıra aynı zamanda başka olumlu yaşam alışkanlıklarına mı sahipler? Örneğin sağlıklı beslenme ve düzenli fiziksel aktivite gibi.
Özellikle son 30 yılda yaşam tarzlarının büyük değişim geçirdiğini hatırlatan Harvard araştırmacısı Mahdavi, şu tespiti yapıyor: "Düzenli egzersiz, sağlıklı beslenme ve sigaradan uzak durma gibi diğer sağlık dostu alışkanlıklarla birlikte ölçülü kahve tüketimi, koruyucu etkiler sunabilir. Bu araştırma, kahve tüketiminin sağlıklı yaşlanmayla bağlantılı olduğuna işaret eden mevcut bulgulara katkı sağlıyor. Ancak kahvenin pozitif etkileri, genel olarak sağlıklı yaşam alışkanlıklarının etkisiyle karşılaştırıldığında daha sınırlı kalıyor ve daha fazla araştırmaya ihtiyaç duyuluyor."
Kahvenin olumlu etkilerine dair çok sayıda bulgu var
Kahve ne tamamen sağlıklı ne de tamamen sağlıksız. Ölçülü tüketildiğinde sağlığa olumlu katkıları olabilirken, aşırı tüketim özellikle ileri yaşlarda olumsuz etkilere yol açabiliyor. Kahve sinirlilik, tansiyon yükselmesi ve uyku bozukluklarına yol açabiliyor.