Cumhuriyet'ten Mustafa Çakır'ın haberine göre, Elektrik zamları altında ezilen yurttaşa bir de faturada gizlenen “kayıp-kaçak bedeli” yükleniyor. Yurttaş, başkasının kaçak olarak kullandığı elektriğin bedelini de ödüyor. Eskiden kayıp kaçak için ne kadar ödeme yapıldığı fatura üzerinde görülebiliyordu. Ancak Enerji Piyasası Denetleme Kurulu’nun (EPDK) yaptığı değişiklikle 2016’da kaldırıldı. “Kayıp kaçak” konusunda Elektrik Mühendisleri Odası (EMO) Yönetim Kurulu üyesi Olgun Sakarya’nın değerlendirmeleri şöyle:
- Hedef belirleniyor: EPDK her dağıtım bölgesi için kendi özel koşullarına göre ayrı ayrı kayıp-kaçak hedefi belirliyor. Kayıp kaçak oranını bu hedefin altına indiremeyen dağıtım şirketi maliyetine kendisi katlanıyor. Hedefin altında kayıp kaçak olursa oradan doğan geliri de kazanç olarak dağıtım şirketi alıyor.
- Herkes ödüyor: Kayıp kaçak bedelini ulusal tarife içerisinde bütün yurttaşlar ödüyor. Kayıp kaçak oranı yüksek olduğu zaman bu tarifeye yansıyor, ödenecek bedel de yüksek çıkıyor. Bir kentteki kayıp kaçağı başka bir kentteki yurttaş da ödüyor.
- Düşmedi arttı: EPDK, 2015 sonu itibarıyla Türkiye genelinde kayıp kaçak oranının yüzde 10 olmasını öngörüyordu. Ancak rakam yüzde 12.1’e çıktı. EPDK, 2015 sonunda yasal düzenlemeyle bazı bölgelere bu konuda ayrıcalıklı statü tanıdı. Kayıp kaçak oranı Türkiye ortalamasının üzerinde olan üç bölge (Dicle, Van Gölü, Aras) vardı. Oralarda düşme sağlanabilmesi için 2025’e dek istisna sağlandı. Örneğin dağıtım şirketlerine sayaçları istediği yere takabilme gibi olanaklar sağlandı. Şu anda bazı bölgelerde sayaçlar direklere monte edilmiş durumda. İnsanların tüketimini kontrol edebileceği bir yerde değil.
- 2016’da gizlendi: 1 Ocak 2016’dan itibaren kayıp-kaçak bedeli faturalarda gizlendi. Vatandaşın bilgi sahibi olma hakkı elinden alındı. Yurttaş neye, kaç para ödediğini ne yazık ki öğrenemiyor.
- Faturada yüzde 10: Kayıp kaçak bedeli faturada vergisiz çıplak tarife içinde yüzde 10’lara kadar çıkıyor.