Konuk yazar: Prof. Dr. Emel Baştürk *
“Kadınlar dijital ortamda da yoğun biçimde şiddet ve tacize maruz kalıyorlar”
Dijital Medya ve Toplumsal Cinsiyet başlıklı kitapta kadınların dijital platformlardaki konumu ve kadına yönelik siber şiddeti tartıştık. Yetişkin ve genç kadınların dijital platformlarda yaşadıkları şiddete ilişkin verileri toplandığımız çalışmada şu bulgulara yer verdik;
Microsoft Digital Civility Indeks Global tarafından 2017 yılında yayınlanan raporda
-Çevrimiçi ortamda 13-17 yaş aralığındaki kız çocukları, aynı yaş aralığındaki erkek çocuklarına göre yaklaşık %10 oranında daha fazla tacize uğramıştır.
- taciz sınıflaması içerisinde istenmeyen iletişim, istenmeyen cinsel içerikli mesajlaşma, siber zorbalık ve kadın düşmanlığı gibi davranışlar ele alınmıştır. 13- 17 yaş aralığının yanısıra 18-74 yaş aralığındaki yetişkinlere yönelik olarak 23 ülkeyi kapsayan araştırmada 20 tane çevrimiçi risk tanımlanmıştır.
-Araştırmada, kız çocukları gibi, yetişkin kadınların yarısından fazlasının (%56) dört taciz biçiminden (kişisel, davranışsal, cinsel, itibar) en az birine maruz kaldığı görülürken; yetişkin erkeklerin bu tacizlere maruz kalma oranları ise daha düşüktür
-Kız ve erkek çocuklarının yaşadıkları taciz sonrasında yetişkin erkek ve kadınlara oranla yaklaşık 3 kat daha fazla intiharı düşündüklerini vurgulanmaktadır.
-Microsoft'un 2019 yılında Digital Civility Indeks kapsamında yaptığı bir başka çalışmada katılımcıların %40'ı hayatlarında üç veya daha fazla istenmeyen iletişim, cinsel ilgi, ve talebe maruz kaldıklarını ifade etmiştir.
- UNICEF 2019 yılında 160’tan fazla ülkeden 1 milyon kadar genç katılımcıya ulaştığı araştırmada kadına yönelik dijital şiddetin ciddi boyutlara ulaştığını ortaya koymuştur. UNICEF bu çalışmadan hareketle 2019 yılında bir uyarıda bulunarak dünya çapında 15-24 yaş grubundan çevrimiçi olan gençlerin yüzde 70,6’sının internette şiddet, siber zorbalık ve dijital taciz gibi olgular yüzünden çeşitli tehlikelere maruz kaldığına dikkat çekmiştir.
-İngiltere Kadına Yönelik Şiddeti Önleme Koalisyonu’nun çalışmalarına göre, sosyal medya, failler tarafından çevrimdışı ortamdaki kadın ve kız çocuklarına yönelik şiddeti kolaylaştırıcı ve derinleştirici bir araç olarak kullanılabilmektedir (Nurcihan Temur’un (2019) Toplumsal Cinsiyete Dayalı Siber Şiddet).
-Almanya’da 9000 kişiyle yapılan anket çalışmasında, 10-50 yaş arası internet kullanıcısı kadınlar ve kız çocuklarının, siber şiddetin farklı şekilleri olan ısrarlı takip ve siber tacize daha fazla maruz kaldıkları belirtilmiştir. Çalışmanın çıktılarında siber şiddet ile çevrimdışı şiddet arasındaki ilişkiye dikkat çekilmektedir (Staude-Müller, Hansen ve Voss, 2012).
-Birleşmiş Milletler “Kadınlar ve Kız Çocuklarına Yönelik Siber Şiddet- Dünya Geneli Acil Eylem Çağrısı” raporunda tüm dünyada kadınların çevrimiçi şiddete maruz kalma ihtimalinin erkeklere oranla 27 kat daha fazla olduğu; kadınların %73’ünün çevrimiçi istismara maruz kaldığı, yüzde 18’inin -yaklaşık 9 milyon kadın- ciddi internet şiddeti yaşadığı belirtilmektedir (akt. Temur, 2019:38).
Türkiye özelinde bu konuya ilişkin geniş çaplı bir araştırma mevcut değildir. Bu konuda araştırmaların yapılması ve kadınların dijital okuryazarlıklarının geliştirilmesi önerilmektedir.
* Prof. Dr. Emel Baştürk
Kocaeli Üniversitesi İletişim Fakültesi
Gazetecilik Bölüm Başkanı