Çoğu kadın ve çoğu erkek, kadınların dış genital bölgelerinin yalnızca vajinadan ibaret olduğunu sanırlar.
Gerçekte kadın dış genital bölgesinde iki ayrı anatomik yapı daha var: Vulva ve klitoris.
Kadının dışarıdan bakıldığında görülen genital bölgelerinin tümüne topluca vulva adı verilir.
Vulva, kadın dış genital bölgelerine karşıdan bakıldığında üstte mons pubis, ("Venüs tepesi" Venüs=aşk tanrısı), altta anüs ve yanlarda dış dudaklar tarafından sınırlanan bölgedir.
Kadın anatomisi
Mons pubis, leğen kemiklerinin önde birleştiği bölgenin üzerinde bulunan yağ dokusu, cilt ve genital kıllardan oluşan kısım.
Dış dudaklar sağlı sollu olarak mons pubisten anüse doğru uzanırlar. İdrar deliği ve vajina girişinin etrafını sararlar ve bu yapılar da kıllarla kaplıdırlar.
İç dudaklar ise sağlı sollu dış dudakların iç kısımlarında yer alan, klitorisin üst kısmından vajina girişinin altına uzanan kıvrımlı yapılar. Bazı kadınlarda dış dudaklar iç dudaklardan daha büyük yapıda olup dışarı taşabilirler.
Klitorisin yapısı
Klitoris hemen mons pubis altında yer alan bir yapı. Bu yapı üstte ve yanlarda iç dudaklarla çevrilidir ve hemen alt kısmında idrar deliği, idrar deliğinin altında ise vajina girişi bulunur.
Gövde kısmı dışarıdan görülmediğinden çoğu kişi klitorisi yalnızca düğme şeklinde basit bir yapı sanır.
Fakat klitoris glans ve yanlara uzanan kollarıyla adeta bir "ters V" şeklinde bir yapı.
Klitorisin gövdesinde yer alan kollar içerisinde aynen penisteki gibi cinsel uyarılma esnasında içleri kanla dolarak sertleşen süngerimsi yapılar vardır.
Klitoris embriyolojik olarak penisle aynı kökene sahip ve bu anlamda penisin kadındaki tam karşılığı olarak kabul edilebilir.
Lakin klitorisin erkek cinsel organında olduğu gibi olduğu gibi ejakulasyon (boşalma) ve idrar yapma ile ilgisi yok.
Klitorisin özellikleri
Klitoris damar ve sinirlerden oldukça zengin bir yapı. Ortalama büyüklükte bir klitoriste yaklaşık 8000 sinir lifi bulunur.
Bu lif yoğunluğu peniste bulunanın iki katı ve vücudun başka hiçbir bölgesinde bu kadar yoğun sinir lifi yok.
Klitoris büyüklüğü kadından kadına çok önemli değişiklikler gösterebilir. Baş ve gövde toplam uzunluğu ortalama 3 santimetre olmakla beraber 7 santimetreye kadar varan uzunlukta olabilir.
Klitorisin baş kısmının büyüklüğü de oldukça değişkendir ve 3-8 milimetre arasında olabilir.
Klitoris büyüklüğü ile orgazmın nitelikleri arasında herhangi bir ilişki saptanabilmiş değildir.
Klitorisin büyüklüğü kan testosteron (erkeklik hormonu) seviyeleriyle ilişkilidir. Östrojen seviyesiyle klitoris büyüklüğü arasında bir ilgi olmaması nedeniyle menopoz sonrası kan östrojen seviyeleri düştüğünde genital bölgenin diğer kısımlarında atrofi (gerileme) olurken bu yapının büyüklüğü değişmez.
Gebelik döneminde klitoris mekanik ve damarsal değişikliklere bağlı olarak kalıcı bir büyüme gösterebilir.
Klitoris uyarıldığında hem baş hem de gövde içi kan dolarak sertleşen bir yapıdır. Bu, erkekteki ereksiyonun (sertleşmenin) tam karşılığı.
Tam uyarılmış bir klitorisin baş kısmı iki katı kadar büyüyebilir. Büyüyen baş kısmı dışarıdan daha bariz görülebilir hale gelir.
Klitorisin bilinen en önemli işlevi kadının orgazm olmasını sağlamak. Gebe kalabilmeyle, idrar yapma işleviyle, adet kanamasıyla bilinen hiçbir ilgisi yok.
Klitorisin tam olarak kanıtlanmamış diğer bir işlevi de cinsel ilişkide sertleştiğinde idrar deliğini kapatmak ve bakterilerin mesaneye girişini engellemek.
Muhtemelen kolların şişerek sertleşmesi de vajina kanalının nispeten gerilmesini sağlayarak cinsel birleşmeyi kolaylaştırır.