İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığınca İAR AŞ ve ilişkili şirketlerin yetkilileri olan 23 şüphelinin, hileli yollarla devlet desteği alarak örgütlü bir şekilde kamu zararına yol açtığı iddiasıyla yürütülen soruşturma sürüyor.
Soruşturmada, Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası tarafından "Firmaların Yurt Dışı Kaynaklı Dövizlerinin Türk Lirasına Dönüşümünün Desteklenmesi Hakkında Tebliğine İlişkin Uygulama Talimatı" yayımlandığı, bu talimat kapsamında, devletin ihracat yaparak ülkeye döviz girişi sağlayan şirketlere, döviz tutarı üzerinden yüzde 3 destek verdiği, ancak bu kapsamda bazı kişilerin devletin sunduğu desteği almak için altın madenini yasal çerçevede şirketler üzerinden yurt dışından ithal ettiği belirlendi. Soruşturma kapsamında henüz yer almasa da ihracat bedellerinin altın olarak ödenmesi karşılıklı bir işlem yapıldığı şüpheleri yarattı.
Şirketlerin ithal ettiği altın madenini ülkede bulunan altın ocaklarında erittiği, eritilen altının, asit solüsyonlarla karıştırarak işlenmiş olarak gösterildiği, bu şekilde ortaya çıkan kıymetli maden bileşenlerinin, yurt dışına yasal olarak çıkarıldığı, bunun üzerinden döviz kazancı sağlandığı tespit edildi.
Bu şirketlerin kazandığı dövize talimatlar çerçevesinde yüzde 3 devlet desteği aldığı, bu işlemin belirli bir organizasyon içerisinde devleti sistemli olarak zarara uğratılmaya yönelik yapıldığı ve haksız kazanç elde edildiği bilgisine ulaşıldı. Aynı zamanda şirketler ihracat bedellerini altın olarak da ülkeye getirebiliyor. İhraç edilen altın tutarı aynı altınla geri mi ödendi?
24 YENİ ŞİRKET KURULDU
Soruşturma kapsamında, İAR AŞ sahibi Özcan H., İAR Genel Müdürü Ayşen E., İAR Pazarlama Müdürü Serdar S. ve eşi Halk Bankası çalışanı Betül S., İAR çalışanı Erkam H., Gram Altın Kıymetli Madenler Rafineri San. Tic. AŞ. çalışanı Bülent H., Gram Altın Kıymetli Madenler Rafineri San. ve Tic. AŞ Müdürü Erman D., Yalçıntaş Kıymetli Madenler Tic. Ltd. Şti. çalışanı İbrahim S., Kuyumcukent Enerji Üretim ve İşletme AŞ. Müdürü Mehmet T., İstanbul Gümüş Rafinerisi AŞ. İşletme Müdürü Cenk K. devletin sunduğu yüzde 3 desteği almak için kendileri ve söz konusu şirketlerin çalışanı olan 30 kişinin üzerine 24 yeni şirket kurduğu anlaşıldı.
ASLINDA KAÇ ŞİRKET KURULDU?
Soruşturma haberlerinde geçen şirket sayısı 24 olsa da, kurulan şirket sayısının çok daha yüksek olduğu konuşuluyor. Mücevher İhracatçıları Birliği'ne her biri 20'şer bin dolarlık asgari ihracat yapan ve adresi, gümrükçüleri, mali müşavir ve avukatları aynı olan 700'e yakın yeni şirket üyelik başvurusu yaptığı daha önce açıklanmıştı. Yasa gereği zorunlu olarak üyelikleri kabul edilen şirketleri inceleyen MİB tarafından son genel kurulda oy kullanan üye sayısı kadar yeni üyeliklerin bu şüpheli durumu Ticaret Bakanlığına bildiriliyor. Ticaret Bakanlığı tarafından yapılan incelemede şüpheleri haklı bularak bu şirketlerin üyeliklerinin düşürülmesine karar veriliyor. Ancak bu sırada başka birliklere üye olan şirketler üzerinden şüpheli ihracat ve ithalat işlemleri gerçekleştiriliyor.
KENDİ ŞİRKETLERİ ARASINDA İŞLEM Mİ YAPTILAR?
Bu şirketlerin ve İAR ile bağlı şirketlerinin yaptıkları ihracat ve ithalat işlemlerinin çoğunun, BAE'deki AYNI şirket ile olması, aynı ürünlerin karşılıklı ithal ve ihraç edilmesi suretiyle devletin verdiği desteklerin istismar edildiği Kapalıçarşı'da konuşuluyordu. İstismarın boyutları aslında çok daha büyük...
İHRACAT BEDELLERİ NASIL GELDİ?
Kapalıçarşı ve Kuyumcukent'teki iddialar muhtelif. İAR'ın 100'e yakın şirketi farklı ihracatçı birliklerine üye yaptığı ve GTİP:2843.30.000000 kodlu, GTİP açılımı, “Altın Bileşikleri” olarak geçen ürünün, CHLOROAURIC ACID SOLUTION, POTASSIUM CYANİDE %68,3 AU, POTASSIUM DICYANOAURATE adlı altın bileşikleri olduğu konuşuluyor. Yapılan ihracat işlemlerinden 1 tanesi İtalya, 7 tanesi Birleşik Arap Emirlikleri’nde (BAE) bir firmaya, geriye kalanların hepsi yine BAE’den aynı firmaya yapıldığı konuşuluyor.
Ancak asıl vurgun daha da büyük... TİM üyesi ihracatçılar, yaptıkları ihracat bedellerini altın olarak tahsil edebiliyorlar, ancak Mücevher İhracatçıları Birliği üyeleri hem yüz 3'lük destekten hem de ihracat bedellerini altın olarak tahsil etme uygulamasından muaf.
Kapalıçarşı'da anlatılan senaryoya göre, İAR bu şirketler marifetiyle aynı ürünü aynı şirkete ihraç diyor, sonra da ihracat bedelini yine altın olarak tahsil edip ülkeye getiriyor. Burada altın kotası nedeniyle oluşan 3-4 bin dolarlık altın farkları nedeniyle iç piyasaya da satabiliyor ya da yeniden aynı ürünü ihraç ederek hem yüzde 3 daha destek alıp hem de yeniden ihracat bedelini altın olarak yurda getirebiliyor. Bu iddiaların doğru olup olmadığı elbette soruşturmaların gerçekten tamamlanabilmesiyle ortaya çıkacak.
Bu şirketler üzerinden kıymetli metaller ve altın bileşenleri adı altında toplam 543 milyon 634 bin 253 dolar ihracat tutarı üzerinden yüzde 3 devlet desteği alıp, belirli organizasyon ile sistemli olarak devleti 12 milyon 537 bin 560 dolar zarara uğrattıkları belirlenen soruşturmada, bu işlemleri yapan 24 şirket ile şirketlerin sahibi ve çalışanı olan 23 şüpheli belirlendi.
Savcılığın gözaltı kararının ardından İstanbul İl Jandarma Komutanlığınca İstanbul'da 12 ilçede eş zamanlı operasyon düzenlendi.
Operasyonda belirlenen 23 şüpheliden 21'i gözaltına alınırken, firari 2 zanlıyı yakalama çalışmaları sürüyor.
İstanbul Cumhuriyet Başsavcılığından yapılan açıklamada, şüpheliler hakkında, "1211 Sayılı Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası Kanunu ve Bunun Tebliğlerine Muhalefet", "4749 Sayılı Kamunun Finansmanı ve Borç Yönetiminin Düzenlenmesi Hakkında Kanuna Muhalefet", "1567 Sayılı Türk Parasının Kıymetini Koruma Hakkında Kanuna Muhalefet" suçlarından gözaltı kararı verildiği kaydedilmişti.